Biżuteria z Kamieni Naturalnych - Cytryn

Kamienie cytrynowe zawsze były cenione, obecnie cieszą się bardzo dużą popularnością, dzięki obecnej modzie na kolory ziemi, a także żywe odcienie słońca. Cytryn to kamień ozdobny. W 1556 r. został nazwany cytrynem przez twórcę nowoczesnej mineralogii Georga Bauera. Swoją nazwę zawdzięcza cytrynowożółtej barwie. Nazwa pochodzi od słowa „citrin” z języka starofrancuskiego oznaczający kolor żółty, a także od greckiego słowa „kitros” oznaczającego „cytrynę”. Chromoforem w cytrynie jest żelazo. To atrakcyjna alternatywa nie tylko dla topazu, ale także dla żółtego szafiru. Naturalny cytryn jest rzadki szczególnie w głębokich czerwonawo-pomarańczowych odcieniach, ale jest bardziej ceniony niż cytryn poddany obróbce termicznej. Najwyższej jakości kolorem cytrynu są głębokie czerwono-pomarańczowe odcienie, najczęściej spotykane w Brazylii. Najbardziej poszukiwanym kolorem cytrynu jest złoto-pomarańczowy do prawie czerwonawo-brązowego często określany jako Cytryn Madera (Madeira Citrine). Nazwa Madera pochodzi od kolorowego wina, a nie od wyspy na Atlantyku na której urodził się Christiano Ronaldo.

Dużym uznaniem cieszy się Ognisty Cytryn (Fire Citrine) wydobywany w kopalni Linha Estefania w Brazylii, który ma barwę ciemnoczerwono-pomarańczową. Jest to nazwa handlowa kwarcu cytrynowego poddanego obróbce termicznej. Kwarc cytrynowy nie jest cytrynem to zwykły kwarc, który został poddany obróbce cieplnej w celu uzyskania przyjemnego cytrynowego koloru.

Większość oferowanych cytrynów zawdzięcza swoją barwę podgrzewaniu ametystu lub kwarcu dymnego. W temperaturze 470°C brazylijski ametyst przebarwia się na kolor jasnożółty, a przy temperaturze 550-560°C – ciemnożółty lub czerwonobrązowy. Niektóre kwarce w temperaturze 200°C przechodzą w barwę cytrynu.

W czasach starożytnych wierzono, że kamienie cytrynowe mają działanie uspokajające, przyciągają dobrobyt. Egipcjanie używali cytrynów jako talizmanów, starożytni Grecy w nim rzeźbili, a rzymscy kapłani nosili je w pierścieniach. Inne kultury określały cytryn jako kamień kupiecki lub kamień pieniężny, bo wierzyły, że może on przynieść dobrobyt jednostkom. W XVII wieku szkoccy rycerze umieszczali cytryn na uchwytach swoich mieczy. Cytryn również był uwielbionym kamieniem królowej Wiktorii. Przebudowaną dla niej rezydencję Balmoral w Szkocji ozdobiono cytrynem. Królowa Wiktoria ugruntowała ideę wykorzystania cytrynu do szkockich broszek i szpilek do kiltów. Zastosowanie cytrynu nie ograniczało się tylko do Wysp Brytyjskich. Los Angeles Country Museum of Art posiada butelkę perfum Delhi wykonaną częściowo z cytrynu. A Metropolitan Museum of Art jest właścicielem półprzezroczystego portretu Luigiego Sommarivy - jasnożółty, owalny cytryn cięty jako kaboszon (wypukły z przodu i płaski z tyłu) mocno wypolerowany. Na odwrocie Giovanni Beltrami wygrawerował miniaturową wersję obrazu olejnego Roberta Lefèvrè’a.

Cytryn osiągnął wzrost popularności w latach 1930-1940. Pochodzący z Francji styl Art Deco wpłynął na wszystko od budynków, po meble, odzież, samochody i biżuterię. Część twórców epoki Art Deco zdecydowała się podjąć wyzwanie przedstawienia tradycyjnych, dobrze znanych i cenionych uprzednio klasycznych form biżuterii w nowej odsłonie. Ponownie doceniono cytryn. Jubilerzy epoki Art Deco używali wielobarwnych kamieni, czerpali z tradycji starożytnej Grecji, Rzymu, Babilonii czy Egiptu i jednocześnie wybiegali w przyszłość. Broszki, naszyjniki, kolczyki, pierścionki wypełniały założenia klasycznych norm, ale porażały nowatorską formą. Słynnymi osobami, które posiadały w swojej kolekcji biżuterię z cytrynem były Greta Garbo i Joan Crawford. Współcześnie orędowniczką wyrobów jubilerskich z cytrynem jest księżna Kate.

Naturalne cytryny przeważnie są bladożółte, występują w Brazylii, w USA, na Madagaskarze, Argentyna, Birma, Hiszpania, Namibia, Szkocja i Rosja. Ładnie ubarwione cytryny i przezroczyste używane są do pierścionków i przywieszek, a odmiany gorszej jakości przerabia się na koraliki do naszyjników. Cytryn jest nazywany kamieniem szczęścia, ponieważ przyciąga szczęście i bogactwo, a także stymuluje kreatywność i pozytywne myślenie. Działa antydepresyjnie, uzdrawia duchowo, fizycznie i emocjonalnie. Niesie moc i energię słońca. Kamień polecany osobom zmagającym się z cukrzycą, migreną i alergiami. Obniża poziom cholesterolu we krwi, wspomaga układ krążenia oraz układ trawienny i działanie wątroby.

Cytryn jest kamieniem urodzeniowym miesiąca listopada. Planetarny kamień dla astrologicznego znaku słońca Panny i akceptowanym kamieniem na trzynastą i siedemnastą rocznicę ślubu.

Cytryn kojarzony jest z dwiema boginiami grecką boginią zbiorów Demeter, kojarzoną z produktywnością i Sekhmet egipską boginią wojny, kojarzoną z władzą.

Cytryn Malaga

Cytryn Malaga to jeden z największych fasetowanych cytrynów na świecie. Waży 20200 karatów, mierzy 20x15x10 centymetrów (7,87x5,90x3,93 cala), posiada wyjątkowy kolor, klarowność i przejrzystość. Został wydobyty w Governador Valdares w Minas Gerais w Brazylii w 1980 r. Jego właścicielom zajęło trzy dekady, aby wybrać odpowiednich ekspertów do cięcia i obróbki tego kamienia. Dopiero w 2009 r. zespół brazylijskich szlifierzy podjął się cięcia/kształtowania cytrynu z zaskakującymi rezultatami. Całe przedsięwzięcie wymagało ogromnego zaangażowania i planowania, ponieważ eksperci nie mogli przewidzieć podczas szlifowania/cięcia wewnętrznych pęknięć, inkluzji itp., które mogły narazić na niekontrolowane pęknięcie tego kamienia. Każdy odcięty karat stanowił stratę zarówno geologiczną, jak i kulturową. Na samym początku skonstruowano narzędzia i maszyny. Opracowano innowacyjne techniki, aby zminimalizować straty i ryzyko uszkodzenia kamienia. Ostatecznie udało się oszlifować cytryn. W dniu 04 czerwca 2010 r. Fulgencio Alcarez ogłosił włączenie legendarnego cytrynu do kolekcji Special Exhibition Gems w Programa Royal Collections. W 2010 r. organizacja posiadała największą kolekcję kamieni szlachetnych na świecie, prawie 400 000 karatów kamieni szlachetnych, a także monograficzny zestaw konkretnych kamieni szlachetnych. Po nabyciu ogromnego cytrynu, Zgromadzenie Ogólne nadało kamieniowi nazwę Malaga na cześć miasta, które miało stać się jego domem. Dzięki wspólnemu wysiłkowi burmistrza Malagi, Programu i kilku komercyjnym podmiotom, Art Natura przejęła pełną kolekcję klejnotów. Według doniesień prasowych od 2012 r. cytryn Malaga pozostał na stałe na wystawie Art Natura. Muzeum Klejnotów nigdy nie zostało otwarte.

Źródło:

1. Zuzanna Śliwa "Kamienie szlachetne i ozdobne" Publicat S.A.,2005

2. W. Schumann "Kamienie szlachetne i ozdobne", Alma-Press, 2004 wydanie X3. https://rockchasing.com/

4. https://www.gemselect.com/

5. https://eragem.com/

6. https://www.gia.edu/